Insanligin Besigine Yolculuk (1) baslikli makalemle Addis Ababa – Axum – Lalibela’ya yaptigimiz seyahat ile ilgili yazi dizime baslamistim, ancak Noel tatili, Amboseli Ulusal Park’da geçirilen Yeni Yili karsilama seyahati araya girince Etiyopya yazi dizime ara vermek zorunda kaldim. Simdi sakin sakin yazima devam edebilirim.
Afrika’da bir çok eski kralliga ev sahipligi yapmis, monarsiyle yönetilen ülkelerin ilki, 2000 yillik geçmisli alfabesini hali hazirda kullanmakta olan, Avrupa ülkeleri tarafindan kolonize olmamis tek Afrika ülkesi Etiyopya’yadayiz yine.
Etiyopya Yunanca’da “Aithiopia“ kelimesinden türemis, yanik yüzlülerin ülkesi anlamina geliyor. Etnik gruplar, diller, dinler, cografya, klima, toprak örtüsündeki sasirtici farkliliktan dolayi Etiyopya’yi en iyi tanimlayan kelime çesitliklik. Bu kadar çesitliligin içinde kendine has özellikleri günümüze kadar koruyan Etopya’da günesin dogdugu saat günün ilk saati, günesin battigi saat ise günün son saati olarak kabul ediliyor. Gün iki parçaya bölünmüs, her parça 12 saatten olusuyor. Uluslararasi zamana göre sabah 6.00 Etiyopya saatine göre 12.00’ye denk geliyor. Aman Etiyopyali birine randevu verirken saat konusunda dikkatli olun agaç olup beklemek istemiyorsaniz. Yil boyunca bizdeki uygulama gibi saatleri bir ileri bir geri almakla ugrasmiyorlar. Ekvator’a çok yakin oldugu için Etiyopya günde 12 saat günes aliyor. Etiyopya’nin diger nevi şahsına münhasır özelligi de Julien Takvimini kullanmasi ve dolayisiyla bir yilda 13 ay yasiyor olmalari. Etiyopya'da bir yil 30 günlük 12 ay ve 5 veya 6 günlük artik bir aydan olusuyor. Julien Takvimi Isa’nin dogumundan 7 sene 113 gün sonra kullanilmaya basladigindan Etiyopyalilar yeni yila Eylül’ün 11’inde tam babam, halam ve enistemin dogum gününde giriyorlar ve su anda hali hazirda 2001 yilini yasiyorlar. Noel’i ise her yil 7 Ocak’ta, ablamin dogum gününde kutluyorlar. Küstüm bu Etiyopyalilara, benim dogum günümü kutlamadiklari için.
Arkeolojik kazilarda en eski hominidlerin kalintilarina da Etiyopya’da rastlanmis. Bir çok paleantropologist de Charles Darwin’in hayatin Afrika’da basladigi hipoteziyle hem fikir. 1974’de antropologistler kazilari sirasinda en eski hominidle (3,18 milyon yil yasinda) Rift Vadisi, Hadar’da karsilasmislar. Bu kesifleri sirasinda o dönemin hit parçasi Lucy in the sky with diamonds ’i dinledikleri için, bu en eski hominide Lucy adini vermisler. Lucy su anda ülkesinin kendisine tahsis ettigi pasaport ve USA’nin verdigi vizeyle Amerika‘da sergiden sergiye, kokteylden kokteyle kosuyor.
Afrika’da bir çok eski kralliga ev sahipligi yapmis, monarsiyle yönetilen ülkelerin ilki, 2000 yillik geçmisli alfabesini hali hazirda kullanmakta olan, Avrupa ülkeleri tarafindan kolonize olmamis tek Afrika ülkesi Etiyopya’yadayiz yine.
Etiyopya Yunanca’da “Aithiopia“ kelimesinden türemis, yanik yüzlülerin ülkesi anlamina geliyor. Etnik gruplar, diller, dinler, cografya, klima, toprak örtüsündeki sasirtici farkliliktan dolayi Etiyopya’yi en iyi tanimlayan kelime çesitliklik. Bu kadar çesitliligin içinde kendine has özellikleri günümüze kadar koruyan Etopya’da günesin dogdugu saat günün ilk saati, günesin battigi saat ise günün son saati olarak kabul ediliyor. Gün iki parçaya bölünmüs, her parça 12 saatten olusuyor. Uluslararasi zamana göre sabah 6.00 Etiyopya saatine göre 12.00’ye denk geliyor. Aman Etiyopyali birine randevu verirken saat konusunda dikkatli olun agaç olup beklemek istemiyorsaniz. Yil boyunca bizdeki uygulama gibi saatleri bir ileri bir geri almakla ugrasmiyorlar. Ekvator’a çok yakin oldugu için Etiyopya günde 12 saat günes aliyor. Etiyopya’nin diger nevi şahsına münhasır özelligi de Julien Takvimini kullanmasi ve dolayisiyla bir yilda 13 ay yasiyor olmalari. Etiyopya'da bir yil 30 günlük 12 ay ve 5 veya 6 günlük artik bir aydan olusuyor. Julien Takvimi Isa’nin dogumundan 7 sene 113 gün sonra kullanilmaya basladigindan Etiyopyalilar yeni yila Eylül’ün 11’inde tam babam, halam ve enistemin dogum gününde giriyorlar ve su anda hali hazirda 2001 yilini yasiyorlar. Noel’i ise her yil 7 Ocak’ta, ablamin dogum gününde kutluyorlar. Küstüm bu Etiyopyalilara, benim dogum günümü kutlamadiklari için.
Arkeolojik kazilarda en eski hominidlerin kalintilarina da Etiyopya’da rastlanmis. Bir çok paleantropologist de Charles Darwin’in hayatin Afrika’da basladigi hipoteziyle hem fikir. 1974’de antropologistler kazilari sirasinda en eski hominidle (3,18 milyon yil yasinda) Rift Vadisi, Hadar’da karsilasmislar. Bu kesifleri sirasinda o dönemin hit parçasi Lucy in the sky with diamonds ’i dinledikleri için, bu en eski hominide Lucy adini vermisler. Lucy su anda ülkesinin kendisine tahsis ettigi pasaport ve USA’nin verdigi vizeyle Amerika‘da sergiden sergiye, kokteylden kokteyle kosuyor.
Etiyopya ile ilgili bu ilginç bilgileri vermeden Axum ve Lalibela seyahatimize devam etmek istemedim. Bu bilgiler isiginda gezimiz benim için daha bir anlatilabilir bir hal aldi simdi. Gerisi kalemi elime alip kagida dökmeme kaldi.
Az sonra...
