Insanligin Besigine Yolculuk (1) baslikli makalemle Addis Ababa – Axum – Lalibela’ya yaptigimiz seyahat ile ilgili yazi dizime baslamistim, ancak Noel tatili, Amboseli Ulusal Park’da geçirilen Yeni Yili karsilama seyahati araya girince Etiyopya yazi dizime ara vermek zorunda kaldim. Simdi sakin sakin yazima devam edebilirim.
Afrika’da bir çok eski kralliga ev sahipligi yapmis, monarsiyle yönetilen ülkelerin ilki, 2000 yillik geçmisli alfabesini hali hazirda kullanmakta olan, Avrupa ülkeleri tarafindan kolonize olmamis tek Afrika ülkesi Etiyopya’yadayiz yine.
Etiyopya Yunanca’da “Aithiopia“ kelimesinden türemis, yanik yüzlülerin ülkesi anlamina geliyor. Etnik gruplar, diller, dinler, cografya, klima, toprak örtüsündeki sasirtici farkliliktan dolayi Etiyopya’yi en iyi tanimlayan kelime çesitliklik. Bu kadar çesitliligin içinde kendine has özellikleri günümüze kadar koruyan Etopya’da günesin dogdugu saat günün ilk saati, günesin battigi saat ise günün son saati olarak kabul ediliyor. Gün iki parçaya bölünmüs, her parça 12 saatten olusuyor. Uluslararasi zamana göre sabah 6.00 Etiyopya saatine göre 12.00’ye denk geliyor. Aman Etiyopyali birine randevu verirken saat konusunda dikkatli olun agaç olup beklemek istemiyorsaniz. Yil boyunca bizdeki uygulama gibi saatleri bir ileri bir geri almakla ugrasmiyorlar. Ekvator’a çok yakin oldugu için Etiyopya günde 12 saat günes aliyor. Etiyopya’nin diger nevi şahsına münhasır özelligi de Julien Takvimini kullanmasi ve dolayisiyla bir yilda 13 ay yasiyor olmalari. Etiyopya'da bir yil 30 günlük 12 ay ve 5 veya 6 günlük artik bir aydan olusuyor. Julien Takvimi Isa’nin dogumundan 7 sene 113 gün sonra kullanilmaya basladigindan Etiyopyalilar yeni yila Eylül’ün 11’inde tam babam, halam ve enistemin dogum gününde giriyorlar ve su anda hali hazirda 2001 yilini yasiyorlar. Noel’i ise her yil 7 Ocak’ta, ablamin dogum gününde kutluyorlar. Küstüm bu Etiyopyalilara, benim dogum günümü kutlamadiklari için.
Arkeolojik kazilarda en eski hominidlerin kalintilarina da Etiyopya’da rastlanmis. Bir çok paleantropologist de Charles Darwin’in hayatin Afrika’da basladigi hipoteziyle hem fikir. 1974’de antropologistler kazilari sirasinda en eski hominidle (3,18 milyon yil yasinda) Rift Vadisi, Hadar’da karsilasmislar. Bu kesifleri sirasinda o dönemin hit parçasi Lucy in the sky with diamonds ’i dinledikleri için, bu en eski hominide Lucy adini vermisler. Lucy su anda ülkesinin kendisine tahsis ettigi pasaport ve USA’nin verdigi vizeyle Amerika‘da sergiden sergiye, kokteylden kokteyle kosuyor.
Afrika’da bir çok eski kralliga ev sahipligi yapmis, monarsiyle yönetilen ülkelerin ilki, 2000 yillik geçmisli alfabesini hali hazirda kullanmakta olan, Avrupa ülkeleri tarafindan kolonize olmamis tek Afrika ülkesi Etiyopya’yadayiz yine.
Etiyopya Yunanca’da “Aithiopia“ kelimesinden türemis, yanik yüzlülerin ülkesi anlamina geliyor. Etnik gruplar, diller, dinler, cografya, klima, toprak örtüsündeki sasirtici farkliliktan dolayi Etiyopya’yi en iyi tanimlayan kelime çesitliklik. Bu kadar çesitliligin içinde kendine has özellikleri günümüze kadar koruyan Etopya’da günesin dogdugu saat günün ilk saati, günesin battigi saat ise günün son saati olarak kabul ediliyor. Gün iki parçaya bölünmüs, her parça 12 saatten olusuyor. Uluslararasi zamana göre sabah 6.00 Etiyopya saatine göre 12.00’ye denk geliyor. Aman Etiyopyali birine randevu verirken saat konusunda dikkatli olun agaç olup beklemek istemiyorsaniz. Yil boyunca bizdeki uygulama gibi saatleri bir ileri bir geri almakla ugrasmiyorlar. Ekvator’a çok yakin oldugu için Etiyopya günde 12 saat günes aliyor. Etiyopya’nin diger nevi şahsına münhasır özelligi de Julien Takvimini kullanmasi ve dolayisiyla bir yilda 13 ay yasiyor olmalari. Etiyopya'da bir yil 30 günlük 12 ay ve 5 veya 6 günlük artik bir aydan olusuyor. Julien Takvimi Isa’nin dogumundan 7 sene 113 gün sonra kullanilmaya basladigindan Etiyopyalilar yeni yila Eylül’ün 11’inde tam babam, halam ve enistemin dogum gününde giriyorlar ve su anda hali hazirda 2001 yilini yasiyorlar. Noel’i ise her yil 7 Ocak’ta, ablamin dogum gününde kutluyorlar. Küstüm bu Etiyopyalilara, benim dogum günümü kutlamadiklari için.
Arkeolojik kazilarda en eski hominidlerin kalintilarina da Etiyopya’da rastlanmis. Bir çok paleantropologist de Charles Darwin’in hayatin Afrika’da basladigi hipoteziyle hem fikir. 1974’de antropologistler kazilari sirasinda en eski hominidle (3,18 milyon yil yasinda) Rift Vadisi, Hadar’da karsilasmislar. Bu kesifleri sirasinda o dönemin hit parçasi Lucy in the sky with diamonds ’i dinledikleri için, bu en eski hominide Lucy adini vermisler. Lucy su anda ülkesinin kendisine tahsis ettigi pasaport ve USA’nin verdigi vizeyle Amerika‘da sergiden sergiye, kokteylden kokteyle kosuyor.
Etiyopya ile ilgili bu ilginç bilgileri vermeden Axum ve Lalibela seyahatimize devam etmek istemedim. Bu bilgiler isiginda gezimiz benim için daha bir anlatilabilir bir hal aldi simdi. Gerisi kalemi elime alip kagida dökmeme kaldi.
Az sonra...
9 yorum:
Küstüm bu Etopyalilara, benim dogum günümü kutlamadiklari için.
:))) haklısın küsmekte nerdeyse bütün aileyi düşünmüşler...Ablanızın geçmiş doğum günüde kutlu olsun bu arada..Lucyi merak ettim bir araştırayım intten :)bunu seviyorum işte insan hergün yeni birşeyler öğreniyor.Teşekkürler sevgili Figen,sevgilerimle
Ces enfants sont tellement habitués à avoir des mouches sur leur visage qu'ils ne les chassent même plus...
Leur vie n'est pas facile, mais ils semblent parfois plus heureux que certaines personnes vivant dans nos pays civilisés...
Bisous
Yves
Effectivement, dans notre monde "civilisé" nous n'avons plus conscience de la chance que nous avons, et des facilités dont nous disposons au quotidien...ouvrir un robinet, avoir de l'eau chaude, froide, faire les courses , ouvrir le frigidaire, internet, allumer la lumière, allumer un feu, prendre sa voiture...ces gens vivent réellement dans un autre monde et semblent effectivement plus heureux, car moins de contrainte donc moins de problèmes...Bisous, Figen
Butterfly'a teşekkürlerimi sunarım doğumgünü kutlaması için. :-)
Yves ve sana da Afrika hakkında yazdıklarını her okudukça, anlattıklarını dinledikçe daha fazla katılıyorum. Ne kadar fazla medeniyet, o kadar az mutluluk. O gözlerinde sinekler, yaşadıkları türlü imkansızlıklar, hastalıklar ve bizim sahip olup da bir türlü kıymetini bilmediğimiz onca şeyden yoksun olmalarına rağmen ne kadar kolay mutlu oluyorlar. Belki de işin sırrı burada. Ne dersiniz sevgili LTX çifti?
AQ
Ben uzun zamandır bir sempati duyuyordum Etopyalılara ama nedenini Etopya'dan ithal edip de Türk forması giydirdiğimiz atletimiz Elvan Abeylegese sanıyordum ki yazın imdadıma yetişti. Meğerse benim doğumgünümü anavatan ve yavruvatandan sonra kutlayan ülke oldukları için imiş. :-)
Selam olsun Istanbul'dan Etopyalara, Kenyalara ve bilumum çikolata renkli insanların diyarlarına.
AQ
Eeee devamını bekliyorum bende..
Tanyacim, bir süredir seferiyim, dolayisiyla yazamadim. En kisa zamanda bu blogdaaaa...
Peh ne sefermiş yahu..
Nihayet bitti seferim.
Bavul falan yerlestirme akabinde yazicaaammm....
Yorum Gönder